Spółki cichej w prawie nie ma, ale można ją założyć i to bez PCC

Obecne przepisy dotyczące firm i stosunków wspólników nie obejmują wszystkich możliwych rodzajów spółek. Nie regulują już np. spółki cichej, która była opisana w kodeksie handlowym przed wojną, ale zniknęła z przepisów w latach 60-tych.

Wspólnik cichy, czyli bez prawa głosu, ale z majątkiem
W spółce cichej jedna ze stron wnosi do firmy majątek finansowy lub rzeczowy ewentualnie własną pracę, ale nie tworzy z pozostałym wspólnikami żadnej wspólnoty. Nie ma wpływu na działalność spółki, tzn. nie zarządza nią, nie ma prawa do majątku, nie odpowiada także za zobowiązania. W zamian za swój wkład otrzymuje wyłącznie udział w zyskach oraz ma prawo wglądu w dokumenty firmy. Jest jeszcze jeden element – wspólnik cichy, jak sama nazwa głosi, nie musi się ujawniać na zewnątrz.

Okazuje się także, że umowa dotycząca wniesienia majątku i powstania takiej cichej spółki, jest z zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, daninie tej podlegają m.in. umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wśród wymienionych umów spółki są spółki osobowe -  czyli cywilna, jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna – oraz kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna lub europejska).
Nie ma za to spółki cichej, bo przepisy o takim podmiocie nie wspominają. Jednakże ze względu na swobodę kształtowania umów, taką spółkę można stworzyć. Będzie to tzw. umowa nienazwana, co oznacza także, że nie objęta jest ustawą o PCC, a więc i podatkiem.

Fiskus potwierdza brak podatku
Potwierdziła to Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 14 kwietnia 2016 r. (sygnatura IBPB-2-1/4514-63/16/MZ). Urzędnicy przyznali rację wnioskodawcy, który stwierdził, że spółka, jaką zamierza zawrzeć, nie należy do tych wymienionych w przepisach o PCC. Potwierdzili także, że nie można jej uznać za inne zdarzenie prawne, które PCC podlega, czyli za pożyczkę, jako że umowa spółki cichej zawiera wiele różnic w stosunku do umowy pożyczki. To zaś powoduje, że nie mieści się ona w katalogu umów, wymienionych w przepisach, a co za tym idzie, nie jest objęta PCC.
 

Marek Siudaj, Tax Care