Koncerny wybierają USA i Chiny. Europa może na tym stracić

Przedstawiciele firm mówią zgodnie: prowadzenie badań związanych z organizmami genetycznie modyfikowanymi (GMO) w Europie jest niezwykle trudne.

 – Sam proces dopuszczenia nasion GMO czy takich roślin do uprawy w Europie trwa czasami kilka lub nawet kilkanaście lat. W tej chwili mamy tylko dwa rodzaje nasion dopuszczonych do obrotu, więc to jest mocno skomplikowane – wyjaśnia Izabela Wawerek, dyrektor ds. korporacyjnych w firmie Syngenta.

Syngenta, globalna firma nasienna, mówi wprost, że nie jest zainteresowana europejskim rynkiem.

 – Nie prowadzimy tutaj na razie żadnych inwestycji w zakresie GMO. Sytuacja prawna i opinia publiczna nie jest korzystna dla jakichkolwiek inwestycji w Europie w tym zakresie – informuje Izabela Wawerek.

Na europejski rynek zostały dopuszczone tylko dwie odmiany transgenicznych roślin: kukurydza MON810 produkowana przez koncern Monsanto i ziemniak Amflora firmy BASF. Ten ostatni jako ziemniak z podwyższoną zawartością skrobi na zatwierdzenie przez Komisję Europejską czekał 14 lat. Dopiero w 2010 roku uzyskał zielone światło.

 – W działalność związaną z odmianą Amflora dotąd zainwestowaliśmy dziesiątki milionów euro i nie zarobiliśmy na niej jeszcze nic – oznajmia Wojciech Krzywicki z BASF. – W Europie pracowaliśmy nad kilkoma projektami dotyczącymi ziemniaka, lecz wszystkie zostaną wstrzymane.

Decyzja o zawieszeniu projektów skierowanych wyłącznie na rynek europejski nie dotyczyła tylko odmiany Amflora, lecz całego portfolio ziemniaka modyfikowanego genetycznie. Chodzi Amflorę, Modenę, Amadeę i Fortunę. Wstrzymane zostają również badania nad odmianą pszenicy odporną na grzyby. Głównym powodem tej decyzji był brak akceptacji dla modyfikacji genetycznej w Europie.

W przypadku Syngenty Komisja Europejska zezwoliła na wprowadzenie do obrotu na terenie Unii produktów zawierających zmodyfikowane genetycznie odmiany kukurydzy (Bt11xMIR604, MIR604xGA21 i Bt11xMIR604xGA21). Zgoda dotyczy wyłącznie importu, nie uprawy, jak w przypadku kukurydzy MON810 i Amflory.

Jeśli przepisy dotyczące rejestracji roślin i nasion zostaną złagodzone, Syngenta zapowiada, że będzie starała się wprowadzić na rynek kolejne produkty. Obecnie w swoich laboratoriach w Stanach Zjednoczonych i w Chinach firma pracuje nad nasionami kukurydzy, rzepaku, soi.

 – Traci na tym europejska nauka, ponieważ tutejsze badania są prowadzone w bardzo okrojonym zakresie. Uzyskanie wszystkich zgód i materiału do prac jest skomplikowane i długotrwałe – uważa Izabela Wawerek. – Jest to nowa technologia, która nie zostanie zaprzestana. Prace będą prowadzone nadal, natomiast nie w Europie. Ten kontynent będzie pomijany. Firmy, które do tej pory miały swoje laboratoria w Europie, przeniosły je, głównie do Stanów Zjednoczonych.

Nie tylko USA stają się mekką dla biotechnologicznych korporacji.

 – Azja jest dla nas bardzo ważnym rynkiem wschodzącym, na którym również zamierzamy skupić naszą działalność. Po uzyskaniu wszystkich przewidzianych prawem zezwoleń prowadzimy w Indiach badania nad dalszym rozwojem i dopracowaniem pewnych cech genetycznych ryżu, mających znacznie zwiększyć plony uzyskiwane przez rolników – informuje przedstawiciel BASF.

Przeciwnicy genetycznych modyfikacji żywności zarzucają koncernom, że ich nasiona zagrażają bioróżnorodności planety. A przede wszystkim – prowadzą do pogorszenia zdrowia, a nawet śmierci badanych zwierząt, które np. spożywały paszę GMO.

Zwolennicy tego typu upraw z kolei odpowiadają, że od lat spożywamy modyfikowane organizmy jedząc np. mięso zwierząt karmionych taką paszą.

 – Potrzebna jest bardzo solidna dyskusja pomiędzy różnymi środowiskami, zarówno zwolennikami, jak i przeciwnikami GMO. Na to bardzo czekamy już od wielu lat – komentuje Izabela Wawerek.

Tym bardziej, że dla koncernów polski rynek rolny jest szczególnie perspektywiczny.

 – Nadal dynamicznie się rozwija w przeciwieństwie do rynku niemieckiego czy w ogóle zachodniego, gdzie mamy do czynienia ze stagnacją. Polscy klienci sięgają po coraz to nowe produkty i inwestują. Dla przykładu, w Niemczech ponad 70 proc. powierzchni upraw jest chroniona, w Polsce wskaźnik ochrony fungicydami jest znacznie niższy. Także tutaj nadal jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia – mówi Agnieszka Dworczak, dyrektor ds. marketingu Syngenty.